Làm thế nào để xác định di chúc giả hay thật?
TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH
1. Di chúc là gì?
1.1 Di chúc là gì?
1.2 Hình thức của di chúc.
2. Làm thế nào để xác định di chúc giả hay thật?
2.1 Trường hợp giám định di chúc.
2.2 Thời điểm giám định di chúc.
3. Điều kiện của di chúc hợp pháp.
Bạn đang nghi ngờ di chúc được lập ra là di chúc giả. Vậy làm thế nào để xác định di chúc đó là di chúc giả hay di chúc thật? Điều kiện cụ thể của một di chúc hợp pháp theo quy định pháp luật? Cùng tìm hiểu vấn đề di chúc giả thông qua bài viết này!
- Di chúc là gì? Theo khái niệm được thể hiện tại Bộ luật dân sự 2015 thì di chúc là văn bản hoặc lời nói của một cá nhân nhằm thể hiện ý chí, nguyện vọng của họ về việc muốn chuyển tài sản cho chủ thể khác sau khi chết. Đặc điểm của di chúc bao gồm:
- Di chúc sẽ thể hiện, trình bày ý chí nguyện vọng của cá nhân trong việc quyết định phân chia di sản mà không bị người khác tác động vào nội dung của di chúc;
- Di chúc là căn cứ xác định việc phân chia tài sản theo tỷ lệ mà người để lại di chúc mong muốn. Việc phân chia di sản theo ý chí của cá nhân thể hiện quyền của người lập di chúc;
- Giá trị hiệu lực của di chúc sẽ phát sinh khi người lập di chúc chết.
- Tóm lại, di chúc là văn bản hoặc di ngôn của một cá nhân, một chủ thể nhất định thể hiện ý chí phân chia tài sản của họ cho những người khác sau khi họ chết.
- Di chúc thật tức là di chúc hợp pháp được lập phù hợp với ý chí của người có tài sản muốn phân chia theo di chúc và đáp ứng các điều kiện pháp luật quy định. Di chúc giả là di chúc được lập không đáp ứng các điều kiện theo quy định pháp luật và không thuộc ý chí của người muốn phân chia tài sản sau khi họ chết. Chi tiết xem tại ở mục 2 bài viết này.
- Theo quy định tại Điều 627 Bộ luật dân sự năm 2015 thì di chúc được thể hiện dưới 02 hình thức, bao gồm:
- Di chúc dưới dạng văn bản: có thể là di chúc viết tay hoặc đánh máy theo từng trường hợp cụ thể;
- Trong trường hợp tính mạng của một người bị cái chết đe dọa và không thể lập di chúc văn bản thì người có di nguyện chia tài sản của mình có thể để lại di chúc miệng.
- Vậy theo quy định pháp luật hiện hành thì di chúc hợp pháp chỉ được thể hiện thông qua hai hình thức chính là di chúc bằng văn bản và di chúc miệng. Vậy làm thế nào để xác định di chúc được lập là di chúc giả hay di chúc thật? Tìm hiểu ở mục 2 bài viết này.
- Căn cứ để xác định di chúc được lập là di chúc giả hay di chúc thật có nhiều cách thức khác nhau. Có thể hiểu di chúc giả tức là di chúc không đáp ứng các điều kiện theo quy định pháp luật và không có giá trị hiệu lực thi hành. Để xác định một bản di chúc là giả thông thường sẽ căn cứ vào nội dung và hình thức của bản di chúc đã được lập. Yếu tố xác định di chúc giả như: câu từ trong bản di chúc có nhiều mâu thuẫn gây khó hiểu/nhầm lẫn; di chúc được lập có dấu hiệu đã bị sửa chữa, bôi xóa không rõ ràng…Một trong những hình thức để xác định di chúc giả là giám định di chúc. Phạm vi bài viết này sẽ tìm hiểu về hoạt động giám định di chúc.
- Để xác định di chúc giả thông qua hoạt động giám định di chúc thường sẽ căn cứ vào các dấu hiệu như: chữ ký/dấu vân tay trên di chúc không khớp với chữ ký/dấu vân tay của người có tài sản muốn lập di chúc; nghi ngờ và có chứng cứ chứng minh tại thời điểm di chúc được lập, người có tài sản theo di chúc không minh mẫn, có dấu hiệu bị người khác tác động, bắt ép; có nhiều từ ngữ, câu văn trong di chúc bị sửa chữa, thay đổi…
- Đa phần việc giám định di chúc có phải là di chúc giả hay không sẽ không xác định toàn bộ nội dung di chúc mà tiến hành giám định chữ ký hoặc dấu vân tay được ký trên di chúc. Việc giám định di chúc chính là một trong những hoạt động kỹ thuật nhằm xác định di chúc có hợp pháp hay không? Hoạt động giám định di chúc thuộc thẩm quyền của cơ quan tổ chức nhà nước theo quy định của pháp luật.
- Hoạt động giám định di chúc sẽ được thực hiện trong giai đoạn vụ việc đã được đưa ra Tòa án xét xử. Di chúc được công bố và có một bên trong những chủ thể có liên quan nghi ngờ di chúc bị làm giả thì làm đơn yêu cầu giám định nộp tại Tòa án cấp có thẩm quyền. Trên cơ sở tiếp nhận đơn Tòa án sẽ ra quyết định trưng cầu giám định di chúc, cụ thể là thực hiện hoạt động giám định chữ ký hoặc giám định dấu vân tay trên bản di chúc được lập.
- Vậy để xác định di chúc là di chúc giả hay thật thì bạn có thể nộp đơn yêu cầu giám định nộp tại Tòa án có thẩm quyền để được xem xét. Trong trường hợp xác định di chúc đã lập là di chúc thì bản di chúc đó không có giá trị hiệu lực. Di sản của người đã chết sẽ được phân chia theo pháp luật.
- Ngoài ra xem xét một bản di chúc có phải là di chúc giả hay không có thể căn cứ theo những điều kiện của một bản di chúc hợp pháp để làm căn cứ chứng minh di chúc được lập là di chúc giả. Tìm hiểu điều kiện của di chúc hợp pháp hay còn gọi là di chúc thật ở phần tiếp theo.
Điều kiện của di chúc hợp pháp
- Di chúc thật hay còn gọi là di chúc hợp pháp cần đáp ứng điều kiện tại khoản 1, Điều 630 Bộ luật dân sự 2015, bao gồm:
- Người lập di chúc trong quá trình lập di chúc phải có trạng thái, tinh thần minh mẫn, sáng suốt; không bị chủ thể khác lừa dối, đe dọa hay cưỡng ép;
- Về phần nội dung của di chúc thể hiện ý chí của người lập di chúc nhưng không được vi phạm điều cấm của luật, không trái với đạo đức xã hội, và hình thức di chúc không được trái với quy định pháp luật.
- Ngoài các điều kiện chung theo quy định pháp luật về di chúc hợp pháp thì trong một số trường hợp cụ thể cần đáp ứng thêm các điều kiện quy định tại Điều 630 Bộ luật dân sự 2015, như sau:
- Đối với trường hợp người lập di chúc là người từ đủ mười lăm tuổi đến chưa đủ mười tám tuổi thì bắt buộc di chúc phải được lập thành văn bản và phải được cha, mẹ/người giám hộ đồng ý về việc lập di chúc.
- Trường hợp di chúc được lập bởi người bị hạn chế về thể chất hoặc là người không biết chữ thì phải được người làm chứng lập thành văn bản và phải thực hiện thủ tục công chứng.
- Đối với di chúc được lập thành văn bản nhưng không thực hiện công chứng, chứng thực thì phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện chung theo quy định pháp luật thì mới có thể là di chúc hợp pháp.
- Đối với di chúc miệng thì cần thể hiện trước mặt ít nhất 02 người làm chứng và di chúc miệng phải được người làm chứng ghi chép lại và cùng ký tên, điểm chỉ. Trong thời hạn 05 ngày làm việc, kể từ ngày người lập di chúc miệng thể hiện ý chí nguyện vọng cuối cùng thì di chúc phải được công chứng viên hoặc cơ quan có thẩm quyền theo quy định chứng thực chữ ký/điểm chỉ của người làm chứng di chúc miệng.
- Vậy thật hay di chúc hợp pháp là di chúc đáp ứng các điều kiện như trên.
- Trên đây là một số vấn đề gửi đến bạn đọc liên quan đến di chúc giả. Nếu còn vấn đề thắc mắc, hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua tổng đài miễn phí 1800 6365 để nhận được sự hỗ trợ, tư vấn nhanh chóng và hiệu quả nhất.
➤ Xem thêm về: Thủ tục công chứng lưu giữ di chúc.
