Con bị cha mẹ từ mặt có được hưởng di sản thừa kế không?
TÓM TẮT NỘI DUNG CHÍNH
1. Từ mặt là gì?
2. Cha mẹ từ mặt con cái có chấm dứt quan hệ thân nhân hay không?
2.1 Trường hợp cha mẹ đẻ từ mặt con.
2.2 Trường hợp cha mẹ nuôi từ mặt con.
3. Con bị cha mẹ từ mặt có được hưởng di sản thừa kế không?
3.1 Hưởng di sản thừa kế của cha mẹ đẻ.
3.2 Hưởng di sản thừa kế của cha mẹ nuôi.
Từ mặt con là từ chỉ việc xung đột giữa cha mẹ và con cái. Cha mẹ không muốn nhận con cái và muốn cắt đứt quan hệ với con cái. Vậy con cái đã bị cha mẹ từ mặt thì có được quyền hưởng di sản thừa kế của cha mẹ hay không? Đọc ngay bài viết này để trả lời câu hỏi trên.
- Từ mặt là từ ngữ mà người dân thường sử dụng để chỉ mối quan hệ bị xung đột trong gia đình, thông thường xảy ra trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái. Khi con cái hư hỏng đến mức cha mẹ không thể quản lý và dạy dỗ thì kết quả sẻ là việc từ mặt con cái. Tuy nhiên, cần lưu ý đây chỉ là cách gọi của người dân thông thường, còn theo quy định pháp luật không điều chỉnh về hành vi này cũng như không có điều luật nào quy định về việc này.
Cha mẹ từ mặt con cái có chấm dứt quan hệ thân nhân hay không?
- Theo quy định tại Điều 69, Điều 70 Luật hôn nhân và gia đình 2014 thì cha mẹ phải có nghĩa vụ thương yêu, tôn trọng, chăm lo con cái…Bên cạnh đó, con cũng có quyền và nghĩa vụ tương ứng là phải biết tôn trọng, biết ơn, hiếu thảo, phụng dưỡng cha mẹ. Có thể hiểu mối quan hệ gia đình giữa cha mẹ và con cái không chỉ dựa trên mối quan hệ được gắn bó mật thiết thông qua tình thân mà còn phải chịu điều chỉnh của pháp luật, phát sinh quyền và nghĩa vụ có liên quan giữa cha mẹ và con.
- Mặc dù việc từ mặt có thể đã được cha mẹ thông báo cho người thân, họ hàng, làng xóm như tuyên bố rằng giữa cha mẹ và người con của họ không còn mối quan hệ nào. Tuy nhiên vì pháp luật không công nhận hành vi này, nên việc cha mẹ từ mặt cũng không thể làm chấm dứt mối quan hệ cha mẹ với con cái, cũng như chấm dứt quyền và nghĩa vụ giữa cha mẹ và con cái. Cụ thể việc chấm dứt quan hệ thân nhân có thể được thể hiện thông qua hai trường hợp như sau:
- Như đã trình bày ở trên thì việc từ mặt là hành động trên thực tế khi con cái quá hư hỏng và cha mẹ không thể quản giáo đến mức muốn cắt đứt quan hệ thân nhân với con. Tuy nhiên cần lưu ý rằng pháp luật không quy định về hành vi từ mặt cũng như các trường hợp chấm dứt mối quan hệ giữa cha mẹ đẻ và con. Vì vậy mặc dù cha mẹ có thông báo với mọi người về việc từ mặt thì pháp luật cũng không công nhận hành vi trên và hành vi này không làm chấm dứt quan hệ thân nhân giữa cha mẹ và con.
- Riêng đối với trường hợp cha mẹ nuôi thì theo quy định tại Điều 25 Luật nuôi con nuôi 2010 có quy định về các căn cứ dẫn đến việc chấm dứt việc nuôi con nuôi như sau:
- Con nuôi đã thành niên và cha mẹ nuôi tự nguyện chấm dứt việc nuôi con nuôi;
- Con nuôi bị kết án về một trong các tội như: cố ý xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của cha mẹ nuôi hoặc con nuôi có những hành vi phá tán tài sản của cha mẹ nuôi;
- Cha mẹ nuôi đã bị kết án về một trong các tội như: cố ý xâm phạm đến tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con nuôi; có hành vi ngược đãi, hành hạ con nuôi;
- Vi phạm các quy định tại Điều 13 Luật nuôi con nuôi 2010 như: Lợi dụng việc nuôi con nuôi để trục lợi, bóc lột sức lao động, xâm hại tình dục ..
- Đồng thời theo quy định tại khoản 1, Điều 78 Luật hôn nhân và gia đình 2014, thì việc chấm dứt mối quan hệ cha mẹ nuôi với con nuôi được xác định dựa trên quyết định của Tòa án. Quyền và nghĩa vụ của cha mẹ nuôi và con nuôi cũng chấm dứt từ ngày quyết định của Tòa án có hiệu lực. Có thể hiểu căn cứ chấm dứt quan hệ con nuôi được xác định dựa trên Điều 25 Luật nuôi con nuôi, nhưng để pháp luật công nhận thì cha mẹ nuôi cần gửi yêu cầu đến Tòa án nhân dân có thẩm quyền để Tòa án xem xét và công nhận chấm dứt mối quan hệ thuộc trường hợp trên.
- Tóm lại, trong mối quan hệ thân nhân giữa cha mẹ nuôi và con nuôi sẽ có những trường hợp, căn cứ dẫn đến việc chấm dứt mối quan hệ này. Việc chấm dứt phải được thể hiện thông qua quyết định của Tòa án có thẩm quyền. Tuy nhiên đối với hành vi từ mặt cũng không thuộc các căn cứ để xác định chấm dứt mối quan hệ thân nhân giữa cha mẹ nuôi và con nuôi. Vì vậy việc từ mặt con nuôi cũng không làm chấm dứt mối quan hệ thân nhân, dù cho có thông báo rộng rãi đến họ hàng, làng xóm.
➤ Tìm hiểu thêm về: Có được lập di chúc truất quyền thừa kế không?
- Căn cứ theo quy định tại Điều 609 Bộ luật dân sự 2015 thì việc hưởng di sản thừa kế của cha mẹ đẻ đối với con đẻ sẽ được chia thành hai trường hợp là thừa kế theo di chúc và thừa kế theo pháp luật.
- Thứ nhất, trường hợp phân chia di sản thừa kế theo di chúc. Di chúc là ý chí, nguyện vọng của cá nhân muốn chuyển tài sản của mình cho người khác sau khi chết. Vì vậy khi cha mẹ từ mặt con và không muốn con nhận di sản thừa kế của mình thì có thể ghi rõ ràng trong di chúc, có thể gọi đó là việc truất quyền thừa kế của con cái theo di chúc. Cần lưu ý việc con cái không được nhận di sản theo di chúc không thuộc các trường hợp tại Điều 644 Bộ luật dân sự 2015, bao gồm:
- Con chưa thành niên của người để lại di sản thừa kế;
- Con đã thành niên nhưng không có khả năng lao động của người để lại di sản thừa kế.
- Vậy con cái thuộc các trường hợp nêu trên thì nội dung di chúc mà cha mẹ để lại cũng không làm ảnh hưởng đến quyền hưởng di sản thừa kế của con cái. Mức hưởng di sản thừa kế trong trường hợp này được pháp luật quy định cụ thể. Trừ các trường hợp con cái đã từ chối nhận di sản hoặc là những người không có quyền hưởng di sản tại Điều 621 Bộ luật dân sự 2015.
- Thứ hai, trường hợp phân chia di sản thừa kế theo pháp luật. Theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 thì con đẻ sẽ thuộc hàng thừa kế thứ nhất của cha mẹ khi chia di sản theo pháp luật. Vậy nên nếu cha mẹ không lập di chúc ghi rõ việc con bị từ mặt không được hưởng di sản thừa kế và con cái không thuộc trường hợp không được hưởng di sản thừa kế thì dù bị cha mẹ đẻ từ mặt nhưng người con đó vẫn được hưởng di sản thừa kế theo pháp luật của cha, mẹ đẻ.
- Trường hợp thừa kế của cha mẹ nuôi đối với con nuôi bị từ mặt thì sẽ phụ thuộc vào việc cha mẹ nuôi đã yêu cầu chấm dứt mối quan hệ nuôi dưỡng và được Tòa án công nhận hay chưa? Căn cứ theo quy định tại Điều 25 Luật nuôi con nuôi 2010 thì nếu cha mẹ nuôi đã yêu cầu chấm dứt dựa trên căn cứ, điều kiện phù hợp và được Tòa án công nhận chấm dứt mối quan hệ nhân thân thì việc thừa kế giữa cha mẹ nuôi và con nuôi sẽ không còn tồn tại. Khi này con nuôi sẽ không có quyền hưởng di sản thừa kế từ cha mẹ nuôi theo di chúc hay kể cả theo quy định pháp luật.
- Trong trường hợp cha mẹ nuôi chưa yêu cầu chấm dứt mối quan hệ nuôi dưỡng hoặc chưa được Tòa án công nhận chấm dứt quan hệ nuôi dưỡng thì quan hệ thân nhân giữa cha mẹ nuôi và con nuôi vẫn còn tồn tại. Trường hợp này việc hưởng di sản thừa kế khi con nuôi bị từ mặt tương tự như trường hợp giữa cha mẹ đẻ và con đẻ. Việc hưởng di sản thừa kế của cha mẹ nuôi sẽ bao gồm hưởng di sản theo di chúc và hưởng di sản theo pháp luật. Trường hợp cha mẹ nuôi chưa chấm dứt mối quan hệ nhân thân theo quy định mà không muốn con nuôi bị từ mặt hưởng di sản có thể lập di chúc truất quyền hưởng di sản của con nuôi.
- Trường hợp hưởng di sản theo pháp luật thì theo Điều 653 Bộ luật dân sự 2015 thì con nuôi và cha nuôi/mẹ nuôi sẽ được quyền hưởng thừa kế của nhau. Và theo quy định tại Điều 651 Bộ luật dân sự 2015 thì con nuôi cũng thuộc hàng thừa kế thứ nhất của cha, mẹ nuôi.
- Tóm lại, bị từ mặt chỉ thể hiện thông qua lời nói mà không được pháp luật thừa nhận thì việc từ mặt không đủ làm căn cứ xác minh việc được/không được hưởng di sản thừa kế của người con. Trường hợp đã chấm dứt quan hệ nhân thân thì các bên không còn liên quan đến nhau và không còn quyền hưởng di sản, trường hợp quan hệ chưa được chấm dứt thì xử lý di sản theo nội dung di chúc bố mẹ nuôi để lại, hoặc theo trường hợp mà pháp luật quy định.
- Trên đây là toàn bộ nội dung tư vấn về việc con bị từ mặt có ảnh hưởng đến quyền nhận di sản thừa kế hay không? Nếu còn vấn đề thắc mắc, hãy liên hệ ngay với chúng tôi qua tổng đài miễn phí 1800 6365 để nhận được sự hỗ trợ, tư vấn nhanh chóng và hiệu quả nhất.
➤ Tìm hiểu thêm về: Hướng dẫn cách tính 2/3 di sản thừa kế mới nhất.