Chuyên đề 2: Quy định về biện pháp bắt buộc chữa bệnh trong hình sự.

Bắt buộc chữa bệnh là biện pháp tư pháp được quy định trong Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017, do Tòa án, Viện Kiểm sát căn cứ vào kết luận giám định pháp y, giám định pháp y tâm thần để ra quyết định áp dụng đối với người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội khi người này không có khả năng nhận thức và điều khiển hành vi của mình và buộc phải chữa bệnh tại một cơ sở điều trị chuyên khoa (Điều 49 Bộ luật Hình sự năm 2015)

1. Trường hợp bị áp dụng:

- Người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội nhưng được kết luận không có năng lực trách nhiệm hình sự.

- Người đang chấp hành hình phạt tù hoặc hình phạt khác nhưng phát hiện mắc bệnh tâm thần/bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc điều khiển hành vi.

2. Thẩm quyền áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh

Nếu có căn cứ cho thấy người thực hiện hành vi nguy hiểm cho xã hội không có năng lực trách nhiệm hình sự, cơ quan điều tra, Viện Kiểm Sát hoặc Tòa án sẽ trưng cầu giám định pháp y tâm thần.

- Dựa trên kết luận giám định, Viện Kiểm Sát sẽ ra quyết định bắt buộc chữa bệnh trong giai đoạn điều tra hoặc truy tố.

- Tòa án sẽ ra quyết định bắt buộc chữa bệnh trong giai đoạn xét xử và thi hành án.

3. Sau khi người bệnh đã khỏi bệnh

- Khi thủ trưởng cơ sở bắt buộc chữa bệnh thông báo người bệnh đã khỏi, cơ quan đã đề nghị áp dụng biện pháp này, hoặc Viện kiểm sát, Tòa án đã ra quyết định sẽ trưng cầu giám định pháp y tâm thần để xác định tình trạng bệnh.

- Dựa trên kết luận giám định về việc người bệnh đã khỏi, Viện kiểm sát hoặc Tòa án sẽ ra quyết định đình chỉ thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh.

- Cơ quan đã đề nghị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh có trách nhiệm đến nhận người bệnh sau khi có quyết định đình chỉ của Tòa án.

- Nếu Viện kiểm sát ra quyết định đình chỉ, thân nhân của người bệnh phải đến nhận người đó. Việc giao nhận phải được lập biên bản, ghi rõ thời gian chữa bệnh tại cơ sở.

- Sau 15 ngày kể từ khi cơ sở chữa bệnh nhận được quyết định đình chỉ mà cơ quan có trách nhiệm hoặc thân nhân không đến nhận người bệnh, cơ sở sẽ làm thủ tục xuất viện bình thường.

- Cơ quan có trách nhiệm không đến nhận người đúng thời hạn sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật.

4. Xử lý khi người bệnh trốn khỏi cơ sở chữa bệnh

Khi có người bị bắt buộc chữa bệnh trốn, cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần phải lập biên bản và thông báo ngay cho cơ quan đã ra quyết định áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh, cơ quan đã đề nghị áp dụng biện pháp bắt buộc chữa bệnh và gia đình của người bị bắt buộc chữa bệnh biết để phối hợp truy tìm; đồng thời, phải chủ trì tổ chức ngay các biện pháp để truy tìm như đối với người bị bệnh tâm thần khác và báo cho cơ quan Công an cấp tỉnh nơi có cơ sở bắt buộc chữa bệnh tâm thần biết để cùng phối hợp truy tìm.

Cơ sở pháp lý: 

- Chương XXX Bộ luật tố tụng hình sự 2015;

- Nghị định 64/2011/NĐ-CP ngày 28/07/2011 quy định về việc thi hành biện pháp bắt buộc chữa bệnh.

Trên đây là nội dung tư vấn của Công ty Luật TNHH Thịnh Trí về liên quan đến Quy định của pháp luật về biện pháp bắt buộc chữa bệnh trong hình sự

Liên hệ luật sư:

Công ty Luật TNHH Thịnh Trí đã đi vào hoạt động hơn 20 năm qua theo giấy đăng ký kinh doanh số 41.07.0575/TP/ĐKKHĐ do sở Tư pháp TP.HCM cấp. Với đội ngũ Luật sư không chỉ am hiểu sâu sắc các quy định của pháp luật mà còn biết vận dụng để cung cấp dịch vụ pháp lý tối ưu, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho Quý khách. Công ty chúng tôi luôn thu hút, đào tạo nhân lực để trở thành luật sư có tư duy pháp lý nhạy bén, sự đam mê, kiên trì và lòng nhiệt huyết sẽ cung cấp cho quý khách dịch vụ tư vấn pháp lý hiệu quả.

Cần tư vấn gọi Hotline: 18006365

-----------------------------

HỆ THỐNG LUẬT THỊNH TRÍ

“Đúng cam kết, trọn niềm tin"

📞 Hotline: 1800 6365

💬 Zalo: Luật Thịnh Trí - 0914615186

📧 Email: info@thinhtrigroup.com

🏢 Văn phòng: 57-59 Võ Thị Sáu, phường Xuân Hòa, TP. Hồ Chí Minh

⏰ Giờ làm việc:

• Thứ 2 – Thứ 6: 07g45–11g45 & 13g30–17g15

• Thứ 7: 08g00–11g30 & 13g30–16g00

📍 Gọi ngay hoặc nhắn Zalo để được tư vấn miễn phí và nhận mẫu hồ sơ cấp Giấy chứng nhận bảo đảm tài chính theo Thông tư 22/2025/TT-BXD!